اگر روی پوست خود یا فرزندتان زگیل‌های آبکی دیده‌اید که کوچک، برآمده و پرآب هستند، به بیماری مولوسکوم مبتلا شده‌اید. این زگیل‌های کوچک می‌توانند مقاربتی باشند یا بدون داشتن رابطه جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل شوند.
مولوسکوم کونتاژیوزوم (Molluscum Contagiosum) نوعی عفونت شایع است که باعث ایجاد برجستگی‌های کوچک، گرد، سفت و خوش‌خیم روی سطح پوست می‌شود. این برجستگی‌ها و ضایعات پوستی معمولا بدون درد بوده و پس از درمان، جای زخم آنها باقی نمی‌ماند. البته اگر برجستگی‌ها خراشیده یا زخمی شوند، عفونت می‌تواند به پوست مجاور سرایت کند. عفونت مولوسکوم کنتاژیوزوم می‌تواند از طریق تماس مستقیم با ویروس منتشر شود. مدت زمان ماندگاری ویروس برای هر فرد متفاوت است؛ اما برجستگی‌ها می‌توانند بین ۲ ماه تا ۴ سال روی پوست باقی بمانند.
این بیماری در انواع غیرمقاربتی از طریق تماس پوستی هم منتقل می‌شود و اغلب در کودکان دیده می‌شود البته می‌تواند بزرگسالان را نیز تحت تأثیر قرار دهد، به ویژه آن‌هایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. این بیماری پوستی ظاهری شبیه به زگیل‌های پرآب ایجاد می‌کند و به همین دلیل به آن زگیل آبکی هم گفته می‌شود.
علائم بیماری مولوسکوم
این بیماری علائم واضحی دارد که به راحتی قابل تشخیص هستند. البته بعد از ابتلا به ویروس، بروز علائم آن ممکن است از ۲ تا ۷ هفته طول بکشد. در مواردی نیز ممکن است تا ۶ ماه بعد از ابتلا به بیماری هیچ علامتی در شما بروز نکند. این اتفاق بیشتر در کودکان می‌افتد. اما اگر علائم بروز کند، می‌تواند شبیه به هر یک از موارد زیر باشد:
- برآمدگی‌های گرد و همرنگ پوست
- زگیل‌ها به صورت تکی یا تا ۲۰ عدد کنار هم مشاهده می‌شوند
- داخل زگیل‌ها ماده‌ی چسبنده‌ای شبیه به موم و وکس وجود دارد
- برجستگی‌های کوچک و بزرگ اغلب بدون درد هستند، اما می‌توانند خارش، درد، قرمزی و یا متورم
- برآمدگی روی صورت، تنه، بازوها یا پاهای کودکان
- برآمدگی در اندام تناسلی، زیر شکم یا داخل ران بزرگسالان در صورتی که عفونت از راه جنسی منتقل شود.
علت مولوسکوم چیست؟
مولوسکوم کنتاژیوزوم یا زگیل آبکی نوعی عفونت ویروسی پوست و گاهی مخاط است که عامل آن نوعی دی ان ای ویروس از خانواده پاکس ویروس می‌باشد.
- ویروس مولوسکوم از طریق تماس پوست به پوست و برخورد فیزیکی افراد با هم منتقل می‌شود. همچنین ممکن است با استفاده از وسایل و لباس‌های آلوده شخص هم منتقل شود. مثلا اگر از لیف، کیسه، لوفا، حوله و لباس‌های شخصی فرد آلوده استفاده کنید، ممکن است به بیماری آلوده شوید. با استفاده از لباس‌های شنای یکدیگر هم احتمال آلودگی افزایش می‌یابد.
- اگر فرد مبتلا زگیل را لمس کند، بخاراند و سپس به بخش‌های دیگر بدن خود دست بزند، ممکن است آن را به قسمت‌های دیگر منتقل کند. تراشیدن موهای زائد و استفاده از ژیلت و خودتراش مشترک هم می‌تواند در انتقال ویروس موثر باشد.
- یکی دیگر از اصلی‌ترین روش‌های انتقال این بیماری رابطه جنسی است. همانطور که گفته شد این بیماری نوع تناسلی هم دارد که مولوسکوم تناسلی نامیده می‌شود و از انواع بیماری‌های مقاربتی است. پس با برقراری رابطه جنسی و تماس نزدیک با شریک جنسی آلوده، به این بیماری مبتلا می‌شوید.
عوامل خطر ابتلا به بیماری مولوسکوم
برخی از عواملی که می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را بالا ببرد، شامل موارد زیر است:
- رابطه جنسی با افراد متعدد
- رابطه جنسی با کسانی که پرخطر هستند
- استفاده از وسایل شخصی افراد آلوده
- زندگی با کسی که به این بیماری مبتلا است
- رفتن به استخر و رعایت نکردن اصول بهداشتی
- استحمام بعد از فرد آلوده و استفاده حوله شخصی او
- سن ۱ تا ۱۰ سالگی (کودکان اغلب در این سن بیشتر مبتلا می‌شوند)
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف (برخی شرایط و درمان‌ها می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کنند. به عنوان مثال می‌توان به سرطان خون، ایدز و درمان سرطان اشاره کرد.)
- ابتلا به درماتیت آتوپیک بثورات معمولی درماتیت آتوپیک، یک نقطه ورودی برای ویروس ایجاد می‌کند که باعث ایجاد بیماری می‌شود.
عوارض مولوسکلوم
هنگامی که به این بیماری مبتلا شوید، برجستگی‌ها و پوست اطراف آنها ممکن است ملتهب شوند. تصور می‌شود که این یک پاسخ سیستم ایمنی به عفونت باشد. در صورت خراشیدگی، این برجستگی‌ها می‌توانند عفونی شده و با جای زخم بهبود پیدا کنند. اگر زخم روی پلک‌ها ظاهر شود، چشم صورتی (ملتحمه چشم) می‌تواند ایجاد شود.
برای جلوگیری از ابتلا به بیماری مولوسکلوم چه باید کرد؟
عمده‌ترین کارهایی که باید برای جلوگیری از انتشار ویروس انجام داد:
- دست های‌تان را بشویید. تمیز نگه داشتن دست‌ها می‌تواند به جلوگیری از انتشار ویروس کمک کند.
- از دست زدن به برجستگی‌ها خودداری کنید. تراشیدن روی نواحی آلوده نیز می‌تواند باعث انتشار ویروس شود.
- وسایل شخصی‌تان را به اشتراک نگذارید یا از دوستان، فامیل و باقی افراد قرض هم نگیرید. لباس، حوله، برس مو و سایر… وسایل شخصی است و نباید با فرد دیگری آن را به اشتراک بگذارید.
- از تماس جنسی خودداری کنید. اگر مولوسکوم کونتاژیوزوم روی اندام تناسلی خود یا نزدیک آن دارید، تا زمانی که برآمدگی‌ها درمان نشده و از بین نرفته‌اند، از برقراری رابطه‌ی جنسی خوداری کنید.
- برجستگی‌ها را با لباس بپوشانید تا از تماس مستقیم با دیگران جلوگیری کنید. هنگامی که در اطراف شما افراد دیگری حضور نداشتند، می‌توانید ناحیه آسیب دیده را در معرض هوا قرار دهید، زیرا این کار باعث سلامت پوست می‌شود.
کدام کودکان در معرض خطر ابتلا به مولوسکوم کونتاژیوزوم هستند؟
کودکان می‌توانند از طریق تماس پوست با پوست با فردی که به این بیماری مبتلا است، به مولوسکوم سرایتی مبتلا شوند. این مشکل در سراسر جهان یافت می‌شود، اما تصور می‌شود که در محیط‌های گرم و مرطوب شایع‌تر است.
جلوگیری از مولوسکوم کوتاژیوزوم در کودکان
ویروس داخل برآمدگی فقط به میزان خفیفی مسری است. می‌تواند به سایر کودکانی که مستقیماً برجستگی‌ها را لمس می‌کنند سرایت کند. بهترین پیشگیری اجتناب از تماس با برجستگی‌ها، محیط و افراد آلوده است.
تشخیص چگونه انجام می‌شود؟
پزشکان می‌توانند بر اساس معاینه فیزیکی و گرفتن تاریخچه معمولی، لکه‌ها را شناسایی کنند. در موارد نادر، یک نمونه بافت نیز برای ارزیابی دقیق‌تر تغییرات پوست در زیر میکروسکوپ و رد سایر شرایط گرفته می‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر مشکوک هستید که شما یا فرزندتان به مولوسکوم مبتلا هستید، و یا در صورت مشاهده علائم این بیماری در وجودتان، حتما به پزشک مراجعه کنید. بهتر است پروسه‌ی درمان را به تعویق نیندازید و از درمان‌های خودسرانه که اغلب باعث تشدید بیماری می‌شود، خوداری کنید.
درمان
این بیماری معمولا بعد از مدتی خود به خود درمان می‌شود. اگر ضایعات شما را اذیت نکنند و نگران انتقال آنها به کسی نباشید، بین ۲ ماه تا ۴ سال زگیل‌ها باقی می‌مانند و سپس از بین می‌روند. علائم خوب شدن این بیماری از بین رفتن زگیل‌ها به مرور زمان است.
با این حال، روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارد که با توجه به وضعیت شخص و تشخیص پزشک و‌انتخاب بیمار صورت می‌گیرد. پس از درمان، از ژل یا پمادهای ترمیمی برای کمک به بهبود برجستگی‌های درمان شده و کاهش جای زخم استفاده می‌شود.
- درمان دارویی (پمادهای موضعی و قرص)
- درمان با لیزر (لایه برداری و جراحی)
- کرایوتراپی
نویسنده: داکتر معصومه پارسا
